Özbek gazeteciler 2020 TÜRKSOY Basın Ödülü sahibi Abduvali Saybnazarov ve Şerafettin Tolaganov, zirvede alınan kararlara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Saybnazarov, İstanbul’da Türk Konseyi 8. Zirvesi’nde “tarihi” kararlar ve sonuçlar alındığını belirterek, “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak yeniden adlandırılan örgütün ülkeler arasındaki entegrasyon ve bütünleşmeyi hızlandıracağına vurgu yaptı. Saybnazarov, “En önemlisi örgüt, ‘Türk Devletleri Teşkilatı’ adıyla daha kurumsal bir yapıya kavuştu. Artık örgütün faaliyetleri niteliksel olarak yeni bir düzeye yükselerek kurumsallaşacaktır. Ülkeler arasındaki uyum ve dayanışma artacak, örgütün uluslararası arenadaki prestiji ve otoritesi yükselecektir.” dedi.
Türkmenistan’ın gözlemci statüsüne kavuşmasının önemine de değinen Saybnazarov, böylece örgütün Orta Asya’dan Kafkasya’ya, Orta Doğu’dan Avrupa’ya kadar geniş ve önemli bir coğrafyayı kapsadığını belirtti. Saybnazarov, bunun söz konusu ülkelere ekonomik getirisinin de olacağını dile getirerek, “Türk Devletleri Teşkilatı üyesi ülkeler arasındaki ticaretin gelecek yıllarda 1 trilyon dolara ulaşabileceğini” kaydetti.
Artık örgüte üye ülkeler arasındaki ticari engellerin kaldırılması ve ticaretin kolaylaştırılması gerektiğini belirten Saybnazarov, bu çerçevede Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından önerilen Türk devletleri arasında ticari iş birliği konusunda bir araştırma merkezinin kurulmasının ülkeler arasındaki ticaret hacminin daha da artmasına katkı sağlayacağını vurguladı.
“Dayanışma arttıkça Rusya ve Çin’in Orta Asya’daki artan etkisi sınırlı kalacaktır”
Saybnazarov, “Türk Devletleri Teşkilatı kapsamındaki dayanışma arttıkça Rusya ve Çin’in Orta Asya’daki artan etkisi de sınırlı kalacaktır. Bu, bölge ülkelerinin jeopolitik bağımsızlığı için çok önemli bir koşuldur. Türkiye, Orta Asya ülkelerinin bağımsızlığını tehdit etmemektedir, tam tersine dünyanın en gelişmiş 20 ülkesi arasında yer alan Türkiye, gelişmiş ekonomisi, inşaat sektörü, turizm, ağır ve hafif sanayi ile ileri askeri teknolojileri sayesinde bölgenin kalkınmasında önemli rol oynayacaktır.” şeklinde konuştu.
Zirvede büyük ulaşım projelerinin hayata geçirilmesiyle ilgili ciddi teklif ve önerilerin olduğunu anımsatan Saybnazarov, nihai hale getirilmesi talimatı verilen Hazar Geçişli Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridoru boyunca taşımacılık işlerini kolaylaştırmak için önemli bir adım olan “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması”nın en kısa zamanda imzalanması durumunda Orta Asya’dan başlayarak Azerbaycan üzerinden Türkiye ve Avrupa’ya uzanan ulaşım güzergahının daha cazip ve işlevsel hale geleceğini, bu ülkelerin taşımacılık imkanlarının gelişmesine de fayda sağlayacağına işaret etti.
Zirvede görüşülen Afganistan konusunda üye ülkelerin ortak ve benzeri tutum sergilemesine de dikkati çeken Saybnazarov, örgüt ülkelerinin Afganistan halkına insani yardım yapılması konusunda mutabık kalmasının önemini vurguladı. Saybnazarov, ayrıca Afganistan’ın uluslararası arenada tecrit edilmesi durumunda bu ülkenin teröristlerin sığınağı haline gelebileceğine işaret ederek, bu çerçevede örgüt ülkelerinin Afganistan’ı bölgesel iş birliğine dahil etmeye yönelik girişimlerinin memnuniyet verici olduğunun altını çizdi.
Saybnazarov, teşkilatın geleceği konusundaki umutlarını da paylaşarak, “Türk Devletleri Teşkilatı yeni bir dönüşüm sürecinde. 2009’dan beri faaliyet göstermekte olan örgüt ülkeleri arasındaki karşılıklı güven daha da pekişirse örgüt kaçınılmaz olarak ittifaka yönelecektir.” şeklinde konuştu.
“‘Türk Dünyası 2040 Vizyonu’ örgüt ve üye ülkeler için önemli bir yol haritası olacak”
Tolaganov da Türk Konseyi’nin kurulmasından bu yana geçen kısa zaman içinde Türk dili konuşan ülkeler arasındaki iş birliğinin hızla gelişmesinde önemli rol oynadığını, bundan böyle de “Türk Devletleri Teşkilatı”nın söz konusu iş birliğinin en üst düzeye ulaşmasına önemli katkı sağlayacağını ve örgütün uluslararası arenadaki nüfuzunu belirgin ölçüde arttıracağını belirtti.
Zirvenin ve zirvede “Türk Dünyası 2040 Vizyonu”nun kabul edilmesinin önemini de vurgulayan Tolaganov, “Önemli kararların alındığı İstanbul’daki toplantı tarihi bir zirveydi. Zirvede kabul edilen ‘Türk Dünyası 2040 Vizyonu’ örgüt ve üye ülkeler için önemli bir yol haritası olacak.” dedi.
Başta Türkiye ve Özbekistan olmak üzere Türk devletlerinin geçmişte kurulan çok sayıda devlete başkentlik yapan şehirleri bulundurmasından dolayı adeta “başkentler ülkesi” olduğunu, bu çerçevede “Türk Dünyası Turizmi” ve “Kutsal Ziyaret” turizm projelerinin hayata geçirilmesinin önemli olduğunu anlatan Tolaganov, bu kapsamda örgütün bizzat Türkiye’de yapılan zirvede adını değiştirmesinin ve yeniden adlandırılan örgütün ilk zirvesinin Özbekistan’da yapılacak olmasının da sembolik önem taşıdığına dikkati çekti.
Türk devletleri ve halkları arasındaki dostluk ve iş birliği ilişkilerinin daha da gelişmesini istemeyen bazı ülkelerin de olabileceğini dile getiren Tolaganov, “Ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dünyadaki nüfuzunu dikkate alırsak, yeniden adlandırılan örgütün önünde hiç kimse engel olamaz ve örgütün geleceği çok parlak.”ifadesini kullandı.