Mirziyoyev Vashingtonda – ‘O‘zbekiston o‘zgarmoqchi, ochilmoqchi va AQSh bunga ko‘mak bermoqchi’

16.05.2018

O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyevning, Oq Uy ta’birida, Amerika Qo‘shma Shtatlariga ilk ekaniga qaramay, “tarixiy rasmiy tashrifiga” Vashingtondan berilayotgan baholar shunday bo‘lmoqda.

Toshkent vaqti bilan kecha yarim tunga yaqin Vashingtonga yetib borgan O‘zbekiston rahbari bugun AQSh Prezidenti Donald Tramp bilan tor va keng doiralarda muzokaralarini boshlaydi.

Tomonlar bir tashrifning o‘zidayoq o‘rtalaridagi “strategik sheriklikni rasman yangi bosqichga ko‘tarish”moqchi.

“Amerika katta bir manzaraga qaraganda, O‘zbekistonda yaxshi bir potensial ko‘rayapti, lekin u o‘zining mintaqaviy maqsadlarini ko‘zlab ham ish tutmoqda bu yerda”, – deydi Vashingtondan prezident Mirziyoyevning rasmiy tashrifini yaqindan yoritib borayotgan jurnalist Navbahor Imamova.

O‘tkazib yuboringYoutube post muallif BBC Uzbek

Ogohlantirish:Uchinchi manba materialida reklama bo‘lishi mumkin
Oxiri Youtube post muallif BBC Uzbek
Uning aytishicha, agar, O‘zbekiston, deylik, hozir o‘zi xohlayotganidek yoki o‘zi so‘zida aytayotganidek oyoqqa turadigan bo‘lsa, Amerikaga bundan faqat naf.

“Chunki O‘zbekiston Markaziy Osiyodagi eng yirik jamiyat. Va, agar, O‘zbekistonda, deylik, biror bir inqilobsiz shunday bir siyosiy o‘zgarishlar qilina olsa, bu nafaqat O‘zbekiston va uni uzoqdan kuzatib turgan, ishonchli sherik bo‘lishni xohlagan Amerika, balki dunyo uchun yaxshi bo‘ladi”, – deydi suhbatdoshimiz.

Ilk rasmiy tashrif arafasida: Amerikadagi o‘zbekistonliklar Mirziyoyevdan nima istashadi?

Mirziyoyev-Tramp: Amerika O‘zbekiston uchun yangi imkoniyatlar eshigini ocha oladimi?

Tomonlar rasman tasdiqlashdi: Shavkat Mirziyoyev kelasi hafta Amerika Qo‘shma Shtatlariga boradi

Jurnalistga ko‘ra, O‘zbekistonning yangi prezidenti o‘z faoliyatini boshlashi bilanoq, uning gaplari, u tashlayotgan qadamlar Vashingtonni ruhlantirgan.

“Amerika uchun hozir dunyoda mana shunday sheriklar kerak. Ya’ni, o‘sha, qandaydir bir darajada Amerikani xursand qiladigan, Amerika qadriyatlariga, Amerika targ‘ib qilib kelgan prinsiplarga mos ravishda qadam tashlayotgan”, – deydi jurnalist.

Ammo, suhbatdoshimizga ko‘ra, shunda ham, “ular O‘zbekistonga ehtiyotkorona optimizm bilan yondashishmoqda”.

“Ular, “biz O‘zbekistondagi vaziyatni bayram qilishga shoshib ketayotganimiz yo‘q. Chunki, bilamiz, u yerda muammo talay. Islohotlar haqida qanchalik yaxshi gaplar aytilmayotgan bo‘lsin, O‘zbekistonda ularni amalga oshirish, o‘zgarish qilish judayam qiyin. Buning uchun O‘zbekistonda kuch-quvvat yo‘q, tajriba yo‘q”, – deb aytishadi”.

Ammo “Vashington hozir, “Biz qo‘ldan kelgancha yordam beramiz. Agar, O‘zbekiston bizdan muayyan sohalarda yordam so‘raydigan bo‘lsa, biz unga qo‘ldan kelgancha ko‘mak beramiz”, -degan mavqe’da”.

Rasmiy xabarlarga ko‘ra, prezident Mirziyoyevning Amerikaga uch kunlik rasmiy tashrifi chog‘ida turli sohalardagi o‘zaro munosabatlarni yanada mustahkamlashga qaratilgan hujjatlar to‘plamini qabul qilishadi.

Tashrif yakunida tomonlar O‘zbekiston va Amerika Qo‘shma Shtatlari o‘rtasida “strategik sheriklikning yangi davri boshlanishi”ga oid qo‘shma bayonotni imzolashadi.

Prezident Shavkat Mirziyoyevning matbuot kotibi jurnalistlarga bergan brifingida, “tashrif davomida 40 dan ortiq hujjatlar qabul qilinishi”ni ma’lum qilgan.

Tomonlar o‘rtasida umumiy qiymati 8,5 milliard dollarlik savdo-iqtisodiy va investitsiyaviy bitimlar imzolanishi rejalashtirilganini bildirgan.

Bu raqamlar, albatta, tashrif davomida o‘zgarishi ham mumkinligini qo‘shimcha qilgan.

Suhbatdoshimizning aytishicha, ikki tomon o‘rtasidagi mushtarak maqsadlar, manfaatlar haqida gap ketganda, hali ham Afg‘oniston asosiy omil sifatida qolmoqda”.

Vashingtondagi muzokaralar ortidan, O‘zbekiston va AQSh o‘rtasida xavfsizlik va Afg‘oniston masalasida ham hamkorlikning kengayishi kutilmoqda.

Afg‘on mojarosi va tashqi siyosat
Afg‘on mojarosiga tinch yo‘lda yechim topish bilan bog‘liq eng so‘nggi sa’y-harakatlar esa, aynan O‘zbekistonning hissasiga to‘g‘ri keladi.

Rasmiy Toshkent shu yilning 26-27 mart kunlari xuddi shu mavzuga qaratilgan oliy darajadagi yirik xalqaro anjumanga mezbonlik qilgan.

Anjuman yangi prezidenti Shavkat Mirziyoyev boshqaruvi ostida O‘zbekistonning afg‘on mojarosi yechimida mintaqada yangi diplomatik vositachi sifatida o‘rtaga chiqish istagining ifodasi sifatida talqin topgan.

Bu kabi tadbirga mezbonlik qilish bilan O‘zbekiston xalqaro sahnada o‘zining geosiyosiy qudrati va ahamiyatini yangilash niyatida ekani aytilgan.

Rossiyadagisidan farqli o‘laroq, Afg‘oniston bo‘yicha oliy darajadagi Toshkent xalqaro anjumanini rasmiy Vashington ham bee’tibor qoldirmagan.

Tadbirga AQSh Davlat kotibining siyosiy masalalar bo‘yicha o‘rinbosari Tomas Shennonni yuborgan.

Anjuman ortidan uning ahamiyatiga AQSh Davlat departamenti ham rasman izoh berib o‘tgan.

“Amerika Qo‘shma Shtatlari Afg‘oniston hukumatini tinchlikka erishish yo‘lida qo‘llab-quvvatlashi hamda Markaziy Osiyodagi qo‘shni mamlakatlar rahbariyatining bu boradagi sa’y-harakatlarini yuksak baholashi”ni bildirgan.

Mirziyoyevning Vashingtonga rasmiy tashrifi arafasida Toshkentga safar qilgan AQSh Qurolli Kuchlari Markaziy qo‘mondonligi qo‘mondoni general Jozef Votel ham O‘zbekiston rahbari bilan Afg‘onistondagi vaziyatni tinch yo‘l bilan hal etish masalasini muhokama qilgan.

General Votel ham O‘zbekiston prezidenti tashabbusi bilan o‘tkazilgan Afg‘oniston bo‘yicha Toshkent xalqaro anjumani yakunlarini yuksak baholashlari va qo‘llab-quvvatlashlarini bildirgan.

Prezident Donald Tramp boshchiligi ostidagi yangi AQSh ma’muriyati o‘zining Afg‘onistonga oid yangi strategiyasida toliblar doxil isyonchilar bilan muzokaralar ehtimolini nazardan soqit etmagan.

Ma’muriyat o‘zining bu qarori bilan aksariyat xalqaro harbiy tahlilchilarning diqqat-e’tiborlarini ham o‘ziga tortgan.

Ammo Oq Uy bunga harbiy bosimni oshirish hisobiga erishish rejasida ekanliklarini bayon qilgan.

So‘nggi ikki yil ichida Afg‘onistondagi qo‘shinlari sonini oshirish va havo hujumlariga zo‘r berishga kirishgan.

Afg‘onistonda jang qilayotgan eng yirik qurolli guruh ekani bois, sulh jarayonida ikkita muzokarachi tomondan so‘zsiz bittasi sifatida e’tirof etiluvchi Tolibon harakati yaqinda o‘zining bu yilgi bahorgi amaliyotini e’lon qilgan.

Qisqa vaqtning o‘zida Afg‘onistonda qator hujumlar uyushtirishning uddasidan chiqqan.

Joriy pallada Afg‘onistonning aksariyat hududlarida toliblarning u yoki bu darajada hozir ekanliklari esa, isbot talab qilmaydigan voqe’likka aylanib ulgurgan.

BBC Uzbek

Мирзиёев Вашингтонда – ‘Ўзбекистон ўзгармоқчи, очилмоқчи ва АҚШ бунга кўмак бермоқчи’

МирзиёевФото муаллифлик ҳуқуқиPRESIDENT.UZ

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёевнинг, Оқ Уй таъбирида, Америка Қўшма Штатларига илк эканига қарамай, “тарихий расмий ташрифига” Вашингтондан берилаётган баҳолар шундай бўлмоқда.

Тошкент вақти билан кеча ярим тунга яқин Вашингтонга етиб борган Ўзбекистон раҳбари бугун АҚШ Президенти Дональд Трамп билан тор ва кенг доираларда музокараларини бошлайди.

Томонлар бир ташрифнинг ўзидаёқ ўрталаридаги “стратегик шерикликни расман янги босқичга кўтариш”моқчи.

“Америка катта бир манзарага қараганда, Ўзбекистонда яхши бир потенциал кўраяпти, лекин у ўзининг минтақавий мақсадларини кўзлаб ҳам иш тутмоқда бу ерда”, – дейди Вашингтондан президент Мирзиёевнинг расмий ташрифини яқиндан ёритиб бораётган журналист Навбаҳор Имамова.

Унинг айтишича, агар, Ўзбекистон, дейлик, ҳозир ўзи хоҳлаётганидек ёки ўзи сўзида айтаётганидек оёққа турадиган бўлса, Америкага бундан фақат наф.

“Чунки Ўзбекистон Марказий Осиёдаги энг йирик жамият. Ва, агар, Ўзбекистонда, дейлик, бирор бир инқилобсиз шундай бир сиёсий ўзгаришлар қилина олса, бу нафақат Ўзбекистон ва уни узоқдан кузатиб турган, ишончли шерик бўлишни хоҳлаган Америка, балки дунё учун яхши бўлади”, – дейди суҳбатдошимиз.

Журналистга кўра, Ўзбекистоннинг янги президенти ўз фаолиятини бошлаши биланоқ, унинг гаплари, у ташлаётган қадамлар Вашингтонни руҳлантирган.

“Америка учун ҳозир дунёда мана шундай шериклар керак. Яъни, ўша, қандайдир бир даражада Американи хурсанд қиладиган, Америка қадриятларига, Америка тарғиб қилиб келган принципларга мос равишда қадам ташлаётган”, – дейди журналист.

Аммо, суҳбатдошимизга кўра, шунда ҳам, “улар Ўзбекистонга эҳтиёткорона оптимизм билан ёндашишмоқда”.

“Улар, “биз Ўзбекистондаги вазиятни байрам қилишга шошиб кетаётганимиз йўқ. Чунки, биламиз, у ерда муаммо талай. Ислоҳотлар ҳақида қанчалик яхши гаплар айтилмаётган бўлсин, Ўзбекистонда уларни амалга ошириш, ўзгариш қилиш жудаям қийин. Бунинг учун Ўзбекистонда куч-қувват йўқ, тажриба йўқ”, – деб айтишади”.

Аммо “Вашингтон ҳозир, “Биз қўлдан келганча ёрдам берамиз. Агар, Ўзбекистон биздан муайян соҳаларда ёрдам сўрайдиган бўлса, биз унга қўлдан келганча кўмак берамиз”, -деган мавқеъда”.

Расмий хабарларга кўра, президент Мирзиёевнинг Америкага уч кунлик расмий ташрифи чоғида турли соҳалардаги ўзаро муносабатларни янада мустаҳкамлашга қаратилган ҳужжатлар тўпламини қабул қилишади.

Ташриф якунида томонлар Ўзбекистон ва Америка Қўшма Штатлари ўртасида “стратегик шерикликнинг янги даври бошланиши”га оид қўшма баёнотни имзолашади.

Президент Шавкат Мирзиёевнинг матбуот котиби журналистларга берган брифингида, “ташриф давомида 40 дан ортиқ ҳужжатлар қабул қилиниши”ни маълум қилган.

Томонлар ўртасида умумий қиймати 8,5 миллиард долларлик савдо-иқтисодий ва инвестициявий битимлар имзоланиши режалаштирилганини билдирган.

Бу рақамлар, албатта, ташриф давомида ўзгариши ҳам мумкинлигини қўшимча қилган.

Суҳбатдошимизнинг айтишича, икки томон ўртасидаги муштарак мақсадлар, манфаатлар ҳақида гап кетганда, ҳали ҳам Афғонистон асосий омил сифатида қолмоқда”.

Вашингтондаги музокаралар ортидан, Ўзбекистон ва АҚШ ўртасида хавфсизлик ва Афғонистон масаласида ҳам ҳамкорликнинг кенгайиши кутилмоқда.

Афғон можароси ва ташқи сиёсат

Афғон можаросига тинч йўлда ечим топиш билан боғлиқ энг сўнгги саъй-ҳаракатлар эса, айнан Ўзбекистоннинг ҳиссасига тўғри келади.

Расмий Тошкент шу йилнинг 26-27 март кунлари худди шу мавзуга қаратилган олий даражадаги йирик халқаро анжуманга мезбонлик қилган.

Анжуман янги президенти Шавкат Мирзиёев бошқаруви остида Ўзбекистоннинг афғон можароси ечимида минтақада янги дипломатик воситачи сифатида ўртага чиқиш истагининг ифодаси сифатида талқин топган.

Бу каби тадбирга мезбонлик қилиш билан Ўзбекистон халқаро саҳнада ўзининг геосиёсий қудрати ва аҳамиятини янгилаш ниятида экани айтилган.

Россиядагисидан фарқли ўлароқ, Афғонистон бўйича олий даражадаги Тошкент халқаро анжуманини расмий Вашингтон ҳам беэътибор қолдирмаган.

Тадбирга АҚШ Давлат котибининг сиёсий масалалар бўйича ўринбосари Томас Шеннонни юборган.

Анжуман ортидан унинг аҳамиятига АҚШ Давлат департаменти ҳам расман изоҳ бериб ўтган.

“Америка Қўшма Штатлари Афғонистон ҳукуматини тинчликка эришиш йўлида қўллаб-қувватлаши ҳамда Марказий Осиёдаги қўшни мамлакатлар раҳбариятининг бу борадаги саъй-ҳаракатларини юксак баҳолаши”ни билдирган.

Мирзиёевнинг Вашингтонга расмий ташрифи арафасида Тошкентга сафар қилган АҚШ Қуролли Кучлари Марказий қўмондонлиги қўмондони генерал Жозеф Вотел ҳам Ўзбекистон раҳбари билан Афғонистондаги вазиятни тинч йўл билан ҳал этиш масаласини муҳокама қилган.

Генерал Вотел ҳам Ўзбекистон президенти ташаббуси билан ўтказилган Афғонистон бўйича Тошкент халқаро анжумани якунларини юксак баҳолашлари ва қўллаб-қувватлашларини билдирган.

Президент Дональд Трамп бошчилиги остидаги янги АҚШ маъмурияти ўзининг Афғонистонга оид янги стратегиясида толиблар дохил исёнчилар билан музокаралар эҳтимолини назардан соқит этмаган.

Маъмурият ўзининг бу қарори билан аксарият халқаро ҳарбий таҳлилчиларнинг диққат-эътиборларини ҳам ўзига тортган.

Аммо Оқ Уй бунга ҳарбий босимни ошириш ҳисобига эришиш режасида эканликларини баён қилган.

Сўнгги икки йил ичида Афғонистондаги қўшинлари сонини ошириш ва ҳаво ҳужумларига зўр беришга киришган.

Афғонистонда жанг қилаётган энг йирик қуролли гуруҳ экани боис, сулҳ жараёнида иккита музокарачи томондан сўзсиз биттаси сифатида эътироф этилувчи Толибон ҳаракати яқинда ўзининг бу йилги баҳорги амалиётини эълон қилган.

Қисқа вақтнинг ўзида Афғонистонда қатор ҳужумлар уюштиришнинг уддасидан чиққан.

Жорий паллада Афғонистоннинг аксарият ҳудудларида толибларнинг у ёки бу даражада ҳозир эканликлари эса, исбот талаб қилмайдиган воқеъликка айланиб улгурган.

Alakalı yazılar

Yorum yazın