Kırgız ve Özbek liderler zirvede Rusça yerine Türkçe konuştu

Özbekistan ve Kırgızistan arasında gerçekleşen liderler zirvesinde iki ülkenin liderleri ilk kez resmi görüşmede Rusça yerine Türkçe konuştu.

Kırgızistan ve Özbekistan liderlerinin ikili ilişkileri görüşmek amacıyla buluştuğu zirvede dikkatlerden kaçmayan tarihi bir an yaşandı. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un, Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te 11-12 Mart’ta yaptığı resmi ziyaret sırasında Özbek mevkidaşı Şevket Mirziyoyev ile uzun zamandan sonra ilk kez resmi bir görüşmede Rusça yerine Türkçe konuştu. Yayınlanan görüntülerde iki liderin birbirlerine Türkçe hitap ettiği görüldü.

Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde son yıllarda Rus Kiril alfabesi yerine Latin alfabesinin kullanımına yönelik kararlar alındığı da biliniyor. Geçen ay Özbekistan hükümeti aşamalı olarak Latin alfabesine geçilmesine ilişkin yol haritasını içeren kararı onayladı. Karara göre, 1 Ocak 2023’ten itibaren ülkedeki tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri ile resmi yazışmaları, Kiril yerine Latin alfabesiyle yapılacak.

Ocak ayında da Kazakistan Ulusal Alfabe Komisyonu, 2023 – 2031 yılları arasında ülkede kademeli olarak kullanılmaya başlanacak Latin harflerine uyarlanan yeni Kazak alfabesinin tanıtımını yaptı. 1940’tan itibaren Kiril alfabesini kullanan Kazakistan, 2017’de kademeli olarak Latin alfabesine geçme kararı almıştı. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan aynı zamanda Türk Keneşi’ni oluşturuyor.

https://www.dunyabulteni.net/

Devami

Türkistan’ın büyük alimi Alâuddin Mansur vefat etti

Şeyh Mansur’un bir hafta önce Taşkent’e gittiği ve orada vefat ettiği öğrenildi

Türkistan’ın yaşayan en büyük alimlerinden müfessir Alâuddin Mansur’un Taşkent’te vefat ettiğine dair haber Özbekistan internet siteleri ve sosyal medya tarafından duyuruldu. Şeyh Alâuddin Mansur’un bir hafta önce Kırgızistan’dan Taşkent’e gittiği ve önemli bir sağlık probleminin olmadığı bildirildi. Hayatını bugün kaybeden Şeyhin ne şekilde vefat ettiği ve ne zaman defnedileceği henüz açıklanmadı.

Bugün Kırgızistan sınırlarında kalan Oş vilayeti Karasu şehrinde 1952 yılında doğan Alâuddin Mansur’un yazdığı Kur’an-ı Kerim meali “Özbekçe İzahlı Tercüme” 1991 yılında Özbekistan’da yayınlanmıştı. 1993’teki baskılarıyla 1 milyondan fazla basılan Özbekçe İzahlı Meal, “Orta Asya ve Kazakistan Müsülmanları İdaresi” tarafından düzenlenen seçimde “en iyi eser” olarak belirlendi.

Sonraki yıllarda Kur’an-ı Kerim’in geniş tefsirini hazırlayarak “Kur’an-ı Azîm Tefsiri” adıyla Kırgızistan’da yayınladı. Alâuddin Mansur’un ayrıca “İmam A’zam: Büyük İmamımız” isimli eseri Özbekistan’da yayınlandı.

Alâuddin Mansur’un vefatı sebebiyle TÜRKİSTANDER bir taziye mesajı yayınladı. Mesaj şöyle:

“Türkistan’ın en kıymetli varlıklarından birisini, büyük alim Şeyh Alâuddin Mansur’u kaybetmenin üzüntüsü içindeyiz. Şeyh’in yazmış olduğu meal ve tefsir Türkistanlı gençler tarafından okunmaya devam edecek, Karasu’da kurmuş olduğu “Kur’an-ı Kerim Öğreniş İlmî Merkezi” ve yetiştirmiş olduğu talebeleri inşaallah ilim hizmetine devam edecektir.

Allame Alâuddin Mansur’a Allah’tan rahmet, ailesine ve bütün Türkistan halkına başsağlığı diyoruz”.

TÜRKİSTANDER HABER MERKEZİ

Devami

Tacikistan ve Özbekistan’dan sonra Kırgızistan’da da turistler için milisler göreve başladı

Kırgızistan’da ülkeye gelen turistlere eşlik etmek ve ilgilenmekle sorumlu yabancı dil bilen milis gücü kuruldu

Kırgızistan‘ın başkenti Bişkek’te, ilk kez, turistlere yönelik bir milis birimi kuruldu.

Kırgız Radyosu Özgürlük haber sitesinde yer alan habere göre İçişleri Bakanlığı, yeni milislerin çalışmalarının, güvenliklerini sağlamaktan ve şehri nasıl gezeceğine dair ipuçlarına kadar yabancılara her türlü şekilde yardımcı olmak olduğunu açıkladı.

Turist polisinin tüm çalışanlarının, yabancı dilleri ve Kırgızistan yasalarını bilmesi gerekmektedir. İngilizce bilgisi öncelikli olarak belirlendi. İçişleri Bakanlığı’na göre, 60 çalışan arasında İtalyanca, Fransızca ve Türkçe konuşan kişiler var. Çalışanların yarısı ise kadın.

2017 yılında, Özbekistan Bakanlar Kurulu kararıyla cumhuriyetin turizm merkezleri olarak kabul edilen Semerkant, Buhara, Hiva ve Shakhrisabz şehirlerinde Güvenli Turizm Müdürlüğü oluşturuldu. Asıl görevin, turistlerin güvenliğini gerçek zamanlı olarak izlemek ve haklarını ve meşru çıkarlarını korumak olarak belirtildi.

Tacikistan‘daki bazı seyahat şirketlerinin temsilcileri bunun turistlerin hoşuna gittiğini söylüyor, ancak tüm bu maliyetler ajansa ek bir yük oluşturuyor. Onlara göre, ilk başta turist polisinin hizmetlerinin ücretsiz olduğu söylendi, ancak son iki haftanın deneyimi, polis için konaklama ve yemek dahil bu hizmetin günde 500 somoni’ye mal olduğunu gösterdi.

Bir turist polis memuru, 10 kişilik turist grubuna eşlik etmekle görevli.

Yılın başında, Tacikistan Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, yabancı turistlere tavsiyelerde bulunabilmeleri için çalışanları için İngilizce dil kursları düzenlediğini açıkladı. Turist polisinin tüm üyelerinin iyi derecede İngilizce bildiği bildiriliyor.

Kaynak: www.dunyabulteni.net

Devami

Kırgızistan, “İnternet kısmen özgür ” olan ülke

03.11.2018
 
Uluslararası insan hakları örgütü Freedom House, dünyada İnternet özgürlüğünü değerlendiren bir rapor yayınladı. Bu örgütün derecelendirmesinde Kırgızistan, “İnternet kısmen özgür ”olan ülke olarak gösterildi.

Geçen yıl olduğu gibi Özbekistan ve Kazakistan,“özgür değil” derecesinde kalmıştır.

Freedom House raporuna göre Özbekistan, “sosyal ağları ve iletişim platformlarını sıklıkla engelliyorlar” listesinde yer alıyor. Rapor yazarlarıra göre, son yıllarda Kazakistan’da internetin özgürlüğü ile durum değişmedi.

Tacikistan ve Türkmenistan sıralamasında temsil edilmiyor.

Türkistander Haber Merkezi

Devami

Kırgızistan’da kadınlara başörtüsü ile pasaport fotoğrafı izni verildi.

18.10.2018

2004’ten bu yana ülke pasaport ofisleri başörtülü fotoğrafları kabul etmiyordu.  O zamandan beri, Müslüman hareketinin aktivistleri, dini haklarının ihlal edildiğini defalarca dile getirdiler.

Müslüman kadınların “Mutakalim” örgütünün üç yıl süren mücadelesi zaferle sona erdi. Sonunda yetkililer başörtüsü ile çekilen pasaport fotoğrafına izin verdiler. Kırgızistan’da kimlik belgelerinin verilmesi Devlet Bilinçlendirme ve Bilgi Kaynak Ajansı (Bilgi Kaynakları ve Teknolojileri için Devlet Ajansı) tarafından ele alınmaktadır. Bu kurumun eski müdürü Amangeldy Kenzhetayev, terörizm ve aşırıcılıkla mücadele stratejisinin bir parçası olarak, ulusal güvenliği sağlamak amacıyla bir tür pasaport fotoğraf çekilmesinin yasaklandığını defalarca tekrarlamıştı.

Қирғизистон аёлларига рўмолда паспортга суратга тушиш учун рухсат берилди

2004 йилдан буён республиканинг паспорт идоралари фотосуратлари кийим бошда бўлган мурожаатчиларнинг аризаларини қабул қилишни тўхтатган эдилар- дебёзади dw.com.

Ўшандан буён мусулмонлар ҳаракатининг фаоллари диний ҳуқуқларининг бузилаётгани хақида бир неча бор баёнотлар бериб келар эдилар.

Қирғизистон муслима- аёллари “Мутакалим” жамоат бирлашмасининг расмий идоралар билан уч йиллик кураши уларнинг ғалабаси билан якунланди.

Улар паспортда рўмолда суратга тушиш учун рухсат берилишига харакат қилишган эди. Қирғизистонда шахсни тасдиқловчи ҳужжатларни бериш Давлат аҳборот ресурслари ва технологиялари агентлиги (ДАРТА) томонидан амалга оширилади.

Унинг собиқ директори Амангелди Кенжатаев, ҳижобда паспортга суратга тушишга таъқиқ, миллий хавфсизликни таъминлаш учун терроризм ва экстремизмга қарши кураш стратегияси доирасида киритилганлиги хақида бир неча бора баёнот бериб келган.

Фақат яқиндагина ДАРТАнинг янги директори Турсунбек Коеналиевнинг тайинланишидан сўнг, идоралараро гуруҳ тузилиб, аввалги чекловлар бекор қилинди.

Ушбу қарорни “Мутакалим” жамоат бирлашмаси раҳбари Фронтбек қизи Жамол олқишламоқда.

Мусулмонлар ҳаракатининг фаоллари, кўп йиллардан буён Қирғизистон ҳукумати уларнинг диний ҳуқуқларини бузган, чунки Қуръон аёл кишига бош кийимсиз бегонаэркаклар олдида пайдо бўлишига рухсат бермайди деб ҳисоблайдилар.

Ўзларининг ҳимояси учун муслима аёллар мамлакат бўйича 45 минг имзо тўплашди, дейди Фронтбек қизи Жамол. Расмий хукумат барибир- ён беришди.

Агар буни диний эътиқод талаб этадиган бўлса, энди Қирғизистонда бош кийимидапаспортга суратга тушиш мумкин.

Фақат ягона чеклов бўлиб – рўмолларнинг ранги оқ ёки ёрқин ва юзини беркитиб қўймаслиги шарт.

Devami

Tacikler ve Kırgızlara iki ülkede bulunma kolaylığı

15.10.2018

Avesta ajansına göre Tacikistan vatandaşları 60 gün Kırgızistan’a kayıt yaptırmadan kala bilirler.

Kırgızistan Parlamentosu, 11 Ekim’da yaptığı toplantıda milletvekilleri Tacik ve Kırgızların her iki ülkede kayıt yaptırmadan  bulunma Anlaşmanın onayladılar.

Bu Anlaşmaya göre, Kırgızistan Cumhuriyeti vatandaşları Tacikistan’da, Tacikistan Cumhuriyeti vatandaşları Kırgızistan’da,  60 güne kadar (şu anda -5 gün)  yetkili makamlar tescil etmeden kalmalarını öngörmektedir.

Türkistander Haber Merkezi

 

Devami

Kırgızistan’da eski devlet başkanlarının dokunulmazlığı kaldırılıyor

04.10.2018

Kırgızistan Yüce Mahkemesi eski devlet başkanlarının mutlak dokunulmazlığının Anayasaya aykırı olduğu yönünde karar verdi.

İnsan hakları savunucusu Nurbek To’ktakunovning konu ile ilgili başvurusunu değerlendiren Yüksek Mahkeme “Cumhurbaşkanının faaliyetleri Kanunun 12 maddesinin” Anayasaya aykırı buldu.

Yüce Mahkeme Kırgız Parlamentosuna eski devlet Başkanlarının dokunulmazlığını kaldırma sürecini düzenleyen yasa hazırlama vazifesini verdi.

Қирғизистонда суд собиқ президентнинг мутлоқ дахлсизлигини Конституцияга зид деб топди

Олий судининг Конституциявий палатаси Бишкеклик ҳуқуқ фаоли Нурбек Тўктакуновнинг собиқ президентлардан дахлсизликни олиб ташлаш юзасидан аризасини кўриб чиқди ва “Президент фаолиятининг кафолатланиши тўғрисида”ги қонуннинг 12-моддасини Конституцияга зид деб топди.

Конституциявий палата қирғиз парламентига собиқ президентлардан дахлсизлик мақомини олиб ташлаш жараёни механизмини ишлаб чиқиш вазифасини топширди.

“Собиқ президентларнинг дахлсизлигини кафолатлаш лозим, бироқ собиқ президент қандай асослар билан дахлсизлик мақомидан маҳрум этилиши процедурасини ҳам ишлаб чиқиш шарт”, дейилади Конституциявий палата қарорида.

Нурбек Тўктакунов ўз аризаси асосида чиқарилган бундай қарорни “ҳар ҳолда, йўқдан кўра бор”, деб изоҳлади ва:

​- Конституциявий палата бугун деярли менинг аризамни қаноатлантирадиган қарор чиқарди. Суд “Президент фаолиятини кафолатлаш тўғрисида”ги қонуннинг 12-моддаси Конституциянинг “Қонун олдида барча бирдай тенг ва жавобгар” деган моддасига зид келишини тасдиқлади. Содда қилиб айтганда бу қарорни “собиқ президентни дахлсизликдан маҳрум қилиш жараёни амалдаги президентга импичмент эълон қилиш жараёнидан осонроқ бўлмаслиги керак”, деб тушиниш мумкин. Бу жараённи эса парламент аниқлаши лозим бўлади,-деб айтди.

“Президент фаолиятининг кафолатланиши тўғрисида”ги қонуннинг 12-моддасида “собиқ президентлар жиноий жавобгарликка тортилмайдилар, ҳибс қилинмайдилар, қамоққа олинмайдилар, уларнинг яшаш жойлари тинтув, ўзлари эса сўроқ қилинмайдилар”, деб белгиланган.

Шу кунгача Қирғизистонни бошқарган тўрт нафар президентдан фақат икки нафари – Роза Ўтунбаева ва Алмазбек Атамбаев собиқ президент мақомига эга.

Қирғизистоннинг аввалги президенти Алмазбек Атамбаев даврида ҳукуматни бошқарган икки нафар собиқ бош вазир, пойтахт Бишкекнинг собиқ мэри ва амалдаги мэри, уларнинг ўринбосарлари, қатор вазирлар ва депутатлар коррупцияда айбланиб ҳибсга олингани ортидан, дастлаб қирғиз жамоатчилигида, кейинроқ эса қирғиз парламентида собиқ президентдан дахлсизлик мақомини олиб ташлаш масаласи кўтарила бошлади.

Натижада парламент депутатлари Исҳоқ Масалиев ва Қурмонқул Зулушев собиқ президентнинг дахлсизлик мақоми тўғрисидаги қонунга ўзгартиришлар киритиш юзасидан қонун лойиҳасини ишлаб чиқдилар. Бу қонун ҳали парламент муҳокамасига киритилган эмас.

Бироқ Қирғизистон Хавфсизлик кенгаши котиби Дамир Сагинбаев бундай ташаббусларга қарши чиқиб: “Амалдаги президент ва парламентнинг собиқ президентни дахлсизлик мақомидан маҳрум қилишга ҳаққи йўқ. Бу масалада умумхалқ референдуми ўтказиш шарт”, деб баёнот берди.

Собиқ президент Алмазбек Атамбаев эса ўз ҳокимияти даврида Бош вазир бўлиб ишлаган шахсларнинг қамоққа олинишини “сиёсий ўч олиш” сифатида баҳолаган.

Ozodlik

Devami

BM Kırgız makamlarını kız kaçırma olaylarını sonlandırmaya çağırdı

04.06.2018

Kırgızistan’daki BM bürosu, bir polis karakolunda evlilik için kaçırılan kızın öldürülmesiyle ilgili endişelerini dile getirdi.

Ülkenin hükümetine hitap eden Birleşmiş Milletler raporunda, ülke yasaları ve uluslararası anlaşmalar gereğince gelin kaçırma uygulamasına karşı gerekli tedbirlerin alınması çağrısı yapıldı.

“Çocuk evliliği ve zorla evlendirmeler insan hakları ihlalleri sayılır ve bu gelecekte sadece bu şekilde evlenenler için değil, tüm toplumun refahı için de olumsuz sonuçlar doğuracak. Gelin kaçırma ve zorunlu evlilik olaylarının Kırgız kültürü ve gelenekleriyle ilgisi yoktur, bu sadece savunmasız insanların haklarının ihlalidir ”denildi BM çağrısında.

Birleşmiş Milletlere göre, Kırgızistan’a 24 yaşın altındaki kadınların % 13,8’i zorla evlendirildiler. BM Kırgızistan’daki bu yasadışı uygulamanın ortadan kaldırılmasını desteklediğini ve 2022’ye kadar Kırgızistan ile imzalanan anlaşmalara paralel olarak faaliyetlerinde konunun öncelikli olduğunu vurguladı.

27 Mayıs’ta, Chuy ilinde 20 yaşındaki Burulay Turdaali adlı kız İlçe Emniyet Müdürlüğünde öldürülmüştü. Onunla evlenmek isteyerek kaçıran genç önce kızı bıçaklayarak öldürmüş, sonra kendini bıçaklamıştı. Şu anda bu genç yoğun bakım ünitesinde yatıyor.

Türkistander Haber Merkezi

Devami

Kırgızistan’da Türkiye mezunları buluştu

Ramazan ayı dolayısıyla iftar yemeğinde biraraya gelen Türkiye’de yükseköğrenim yapmış Kırgızlar, önümüzdeki yıllar için yeni projeleri olduğunu belirtti

28.05.2018

Kırgızistan’da Türkiye’deki eğitim kurumlarından mezun olan Kırgızlar, iftarda buluştu.

Ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1991’den bu yana Türkiye’nin yanı sıra kendi imkanlarıyla Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde okuyan Kırgızlar, iftarda bir araya geldi.

Türkiye’de eğitim alan Kırgızlar arasında iş birliği ve dayanışmayı attırmak amacıyla kurulan Egemendik Türkiye Mezunlar Derneği, Bişkek’te bir Türk restoranında iftar yaptı.

Dernek Başkanı Erkinbek Joroyev’in ev sahipliğindeki iftara, Türkiye’nin Bişkek Büyükelçisi Cengiz Kamil Fırat, KKTC Bişkek Temsilcisi Atınç Keskin, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi yönetimi, akademisyenler, mezunların ailelerinin yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.

Türkiye’nin Bişkek Büyükelçisi Fırat, yaptığı konuşmada, bu güzel beraberlik ve bu birlikteliğin giderek büyümesini diledi.

Türk-Kırgız dostluğunun pekişmesine yönelik derneğin çok sayıda proje hazırlayarak sunduğuna dikkati çeken Fırat, “Büyükelçiliğe o kadar çok proje geliyor ki bundan dolayı derneğin çok kıymetli yönetim kadrosuna çok teşekkür ederiz.” diye konuştu.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bişkek Temsilcisi Keskin de Türkiye Mezunlar Derneği’nin KKTC ile Kırgızistan’ın arasında iş köprüleri kurulmasında emeği bulunduğunu kaydederek, “Türkiye Mezunlar Derneği bizim medarıiftiharımızdır.” dedi.

Keskin, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bişkek Temsilciliği’nin kuruluşundan bu yana Türkiye Mezunlar Derneği ile yakın bir ilişki içinde olduğunu hatırlattı.

Derneğin, ana vatan Türkiye Cumhuriyeti, ata vatan Kırgızistan ve yavru vatan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında köprü oluşturduğunu söyleyen Keskin, KKTC ile Kırgızistan arasında ticaretin gelişmesine katkı da bulunan dernek yönetimine ve üyelerine teşekkür etti.

Dernek Başkanı Joroyev yaptığı açıklamada, derneğin üyeleriyle iftarda buluşmayı geleneksel hale getirdiklerini belirterek, “8 yıl önce ilk iftar verdiğimizde 8 kişi ile başladık. Bugünkü iftarımıza 175 kişi katıldı. Çok şükür yıldan yıla büyüyoruz.” ifadesini kullandı.

TÜRKİSTANDER HABER MERKEZİ

Devami

Bir milyon Kırgızistan vatandaşı yurt dışında çalışıyor

113 bin Kırgızistan vatandaşı Kazakistan’da göçmen işçi olarak çalışıyor

23.05.2018

Kırgızistan Sendikalar Federasyonu Başkan Yardımcısı Jeenbek Osmonoliyev 21 Mayıs’ta yapılan “Orta Asya’da sosyal ilişkiler ve çalışma analizi” toplantısında, şu anda 113 bin Kırgızistan vatandaşının Kazakistan’da çalıştığını belirtti.

Osmonoliyev yaptığı açıklamada şu an Kırgızistan nüfusunun 6,3 milyon kişiden oluştuğunu belirtti.

Toplantıda ekonomik olarak aktif nüfus sayısının 2,5 milyon olduğu, bugün bunun 2,3 milyonunun ülkede istihdam edildiği ve 2 milyon 300 bin kişinin yüzde 72’sinin özel sektörde istihdam edildiği bildirildi.

Osmonaliev konuşmasında, “Resmi rakamlara göre, yaklaşık bir milyon vatandaşımız göçmen işçi olarak yurt dışında bulunuyor. Bunlardan 600 bini Rusya’da, 113 bini Kazakistan’da ve 30 bini de Türkiye’dedir”, dedi.

Kırgızistan nüfusunun bir kısmı göçmen işçilerin gönderdiği paralar ile geçimini sağlıyor.

TÜRKİSTANDER HABER MERKEZİ

Devami