Özbek insan hakları savunucusu Dilobar Erkinzoda ile ilgili bir film İsveç’te çekildi

İsveç ulusal televizyon kanalı SVT, Auto Images AB, Film i Skåne ve Norveç’in UpNorth Film Stüdyoları ile birlikte hazırlanan bir belgesel film yaptı.

 

“Sadece Şeytan Umutsuz Yaşar” (“Noumeed Shaiton”) adlı film, erkek kardeşinin Özbekistan’da terör suçlamasıyla tutuklandığı gün insan hakları savunucusu olan Dilobar Erkinzoda’nın hikayesini anlatıyor.

Özbekistan’da idam cezasına çarptırılan ve ardından Jaslyk hapishanesine atılan erkek kardeşimin hayatta kalması ve serbest bırakılması için kesintisiz bir umut olan bu film, ”diye anlatıyor Dilobar Erkinzoda Ozodlik.

Dilobar, kardeşi cezaevine gönderildiğinde henüz 20 yaşındaydı.  Bu, onu insan hakları çalışmalarını üstlenmeye sevk etti.
Dilobar, kardeşi cezaevine gönderildiğinde henüz 20 yaşındaydı. Bu, onu insan hakları çalışmalarını üstlenmeye sevk etti.

Dilobar, 2002 yılında Taşkent’teki hükümet binalarına kimliği belirsiz bir saldırının ardından terör suçlamasıyla tutuklanan İskender Khudayberganov’un kız kardeşi.

İskandar, o zamanki İslam Karimov rejimi tarafından idama mahkum edildi. Özbekistan’da ölüm cezasının kaldırılmasının ardından Khudayberganov, “işkence adası” olarak bilinen Jaslyk hapishanesine gönderildi.

Dilobar, erkek kardeşi hapse girdiğinde sadece 20 yaşındaydı ve bu da onu siyasi olarak aktif olmaya sevk etti.

Dilobar Erkinzoda, ailesi tehdit edildikten sonra Özbekistan’dan kaçtı ve 2008’de İsveç’e sığınma başvurusunda bulundu. Dilobar, kardeşi İskandar’ı dokuz yıldır görmese de, serbest bırakılma ümidinin onu asla terk etmediğini söylüyor.

– Bu, yakın geçmişte Özbekistan’da uygulanan bir baskı örneğidir. Film, kardeşimin hapsedilmesi ve İsveç’e gelişimin hikayesini anlatıyor. Özbekistan’daki kardeşimle iletişimimizde engeller vardı, uzun yıllar onun canlı mı ölü mü olduğunu bilmiyorduk. Kardeşim çok acı çekti. Ama dedikleri gibi, sadece şeytan umutsuz yaşıyor ve kardeşim hapisten çıktı ”dedi.

Filmin adı, kahramanın sözlerinden geliyor.

– Dört yıl önce Uluslararası Af Örgütü’nün İsveç’te düzenlediği bir foruma katıldım. Orada müdürle tanıştım ve ona kardeşimden bahsettim. Çok etkilendim ve film yapma önerisi olduğunu söyledim. Kabul ettim ”dedi Erkinzoda.

İsveçli yapımcı Magnus Gertten, Ozodlik’e filmi yapma fikrinin Dilobar ile 2016’da yaptığı ilk görüşmeden sonra ortaya çıktığını söylüyor.

– Dilobar, Andersen’in Karlar Kraliçesi masalında Kay’ı kurtaran Gerda kadar kararlı. Dilobar’ın ebeveynleri İçişleri Bakanlığı tarafından sorgulandı. Annesi kalp krizi geçirdi ve babası dövüldü. Oğlunun bir arkadaşı gözlerinin önünde işkence gördü ”dedi.

İsveçli yapımcı Magnus Gertten.
İsveçli yapımcı Magnus Gertten.

Özbekistan o sırada Kerimov rejimi altındaydı. Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un ölümünden sonra Özbekistan’da değişiklikler yapılmaya başlandı. Ancak Dilobar Erkinzoda, filmin artık geçerliliğini kaybetmediğine inanıyor.

– Her şeyden önce bu, yakın geçmişte Özbekistan’da yaşanan baskıların sadece bir örneğidir. Şimdi önemli olan, bu adaletsiz mahkumların ne kadar kötü acı çektiğidir. Malmö’de filmin gösterimine katılan kadınlar gözlerinde yaşlarla izlediler. Afrika’dan mülteciler vardı. Erkinzoda, “Savaştan kaçtık ama böyle bir trajedi görmedik” dedi.

İnsan hakları aktivistine göre, Özbekistan’da adaletsizlik hala var. Kardeş serbest bırakıldı, ancak onu göremiyorlar.

Dilobar Erkinzoda, Ozodlik’e “Rehabilitasyon yoktu, buraya girmesine izin yok, ben de gidemem” dedi.

Bir buçuk saatlik “Sadece Şeytan Umutsuz Yaşar” filmi, 20 Kasım 2020’de İsveç’in Malmö kentinde düzenlenen Belgesel Film Festivali’nde ana ödülü kazandı. Şubat ayında film, Lahey Belgesel Film Festivali’nde gösterilecek.

https://rus.ozodlik.org/a/31067662.html

Alakalı yazılar

Yorum yazın