Harezm’li kadın gazeteci Nefise Allahşükürova’nın sorgulanma videosunun kayıtları internette yayıldı. 25 Ekim 2018’de “Pamuk tarlasında zorla çalıştırma” uygulamasını videoya çeken gazeteci Devlet Nazarov’un hapis cezasına çarptırılmasıyla başlayan gelişmelerin son halkası, asıl mesleği öğretmenlik olan facebook blogger’i gazeteci Nefise Şükürova’nın da hapsedilmesi ve ardından akıl hastanesine kapatılması oldu.
“Şebnem Allahşükürova” imzasıyla yazan kadın gazetecinin iki hafta önce zorla akıl hastanesine yatırıldığı ortaya çıktı. Harezm vilayeti İİB ve savcılığı gazetecinin durumu ve akıbeti hakkında sükut etmekte.
Kısa videonun, Şükürova tutuklanması sırasında ve akıl hastanesine kapatılmadan önce çekildiği anlaşılıyor. Görüntülerde Şükürova “açlık grevine başladığını” bildirdikten sonra, “bana yüklenen suçlamalar haksızdır. Ben açlık grevine başladım” dediği işitiliyor. Kamera ardındaki onu sorgulayan şahıs ise “açlık grevi yapmasının sağlığına zarar vereceğini ve ciddi sonuçları olacağını” söylüyor.
“Siz açlık grevi yaparak öz canınıza kasd ettiğinizi görmüyor musunuz?” denildiğinde blogger (Nefaset Şükürova) “Zulmü durdurmak için” başka çaresinin kalmadığını söyledi.
(bbc)
Интернетда хоразмлик блогер Нафосат Оллошукурова (тахаллуси “Шабнам Оллошукурова”) сўроқ қилингани акс этган видео тарқалди.
Нафосат Оллошукурова икки ҳафта аввал мажбуран руҳий шифохонага ётқизилган. Айни пайтда Хоразм вилоят ИИБ ва прокуратураси блогернинг тақдири ва аҳволи борасида сукут сақламоқда.
Қисқа видео Нафосат Оллошукурова ҳибсга олинган вақти, руҳий шифохонага ётқизилишидан аввал ёзиб олингандек кўринади.
Унда Нафосат очлик эълон қилганини билдиради.
“Мен суднинг қароридан норозиман. Менга қўйилган айбловлар ноҳақдан қўйилган. Мен очлик эълон қилдим”, – дейди блогер.
Уни сўроқ қилаётган камера ортидаги шахс унинг очлик эълон қилиши соғлиғи учун зарар бўлиши ва жиддий оқибатларга олиб келишини айтади.
Қонуний тарзда норозилик билдириш сўралганда, Нафосат бунинг фойдаси йўқлиги, ҳамда қонунлар ва судяларга ишонмаслигини айтади.
“Сиз очлик эълон қилиб ўз жонингизга қасд эълон қилишни кўзлаб турибсизми?” деб сўраганида, Нафосат “зулмни тўхтатиш учун” бошқа иложи йўқлигини айтади.
Сўроқ қилаётган шахс ундан яна бир бор “Шу ерда очлик эълон қилиб жонингизга қасд қилмоқчимисиз?” деб сўрайди.
Бунга жавоб бермай, сукут сақлаган Нафосатга “сўз билан жавоб беринг” дейилади ва у “ҳа” дея жавоб қайтаради.
Нафосат ишини яқиндан кузатаётган, исми-шарифи очиқланмаслигини сўраган ҳамкасбининг Би-би-сига айтишича, “Жонингизга қасд қилмоқчимисиз?” дея қайта-қайта сўраш билан ички ишлар ходимлари Нафосатни руҳий касалхонага ётқизиш учун асос излашган.
Би-би-си билан суҳбатдан унинг онаси Холжон Давлатова: “Қийнаганлар уни, ўзи ундай гапирмайди”, дея муносабат билдирди.
“Жазо психиатрияси”
Шабнам Оллошкурова номи билан ёзадиган Нафосат асли ўқитувчи ва у ўзининг Facebook’даги саҳифасида Ўзбекистонда бўлаётган воқеаларга фаол фикр билдириши билан машҳур бўлган.
Оллошкурова Facebook’даги саҳифаси орқали 23 сентябр куни адолат излаб Тошкентга, ИИВ вазири билан учрашиши учун яқинлари билан Хоразмдан пиёда йўлга чиққан шоир ва журналист Маҳмуд Ражабнинг ҳаракатларини ёритган эди.
Жонли тарзда эфирга узатилган видеоларда у номаълум аёллар томонидан ҳужум бўлганини айтган.
Шундан сўнг Хоразмда «Эрк» партияси фаоли, шоир ва журналист Маҳмуд Ражаб ва асосан унинг қариндошларидан иборат экани айтилган 20 кишидан ортиқ намойишчилар куч билан автобусга ўтқазилиб, номаълум томонга олиб кетилгани хабар қилинган.
Кейинчалик Маҳмуд Ражаб ва Нафосат Оллошкуроваларнинг 10 суткага қамалгани маълум бўлди. Қамоқ жазосини ўтагач, унинг оиласига берилмай, руҳий шифохонага ётқизилган.
Ўзбекистон расмийлари Оллошкурованинг мажбуран руҳий шифохонага ётқизилганини тасдиқлаган, аммо унинг қандай аҳволда сақланаётгани ва нима муолажа қилинаётгани ҳақида расмий маълумот берилмаяпти.
Яқинлари ва адвокати Оллошкурованинг руҳий шифохонага ётқизилганини Бош прокуратура хабаридан тасдиқлашган, 4 октябр куни уни кўриш учун борган акасига, яқинларининг айтишича, фақат “30 секунд” давомида мулоқот қилишга рухсат берилган.
У кучли психотроп дори қабул қилгандек таассурот қолдирган.
Учрашув Боғот туман ИИБ бошлиғи ва фуқаро кийимидаги хоразмлик бўлмаган шахс назорати остида ўтгани айтилади.
Муносабат
Президент Шавкат Мирзиёев даврида мустақил журналист ва блогернинг илк марта руҳий муолажага мажбурланиши қатор халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари томонидан қораланмоқда.
Хоразмлик журналист Давлатназар Рўзметовнинг хабар қилишича, бу борада АҚШнинг Тошкентдаги элчихонаси мулозими ҳам хавотир изҳор қилдирган ва бу ҳақида АҚШ Конгрессига ҳисобот тайёрланаётганини билдирган.
“Ҳозиргина АҚШ элчихонаси сиёсий масалалар бўйича биринчи котиби Рейчел Вульф хоним билан учрашдик. Учрашув жараёнида дипломат хоним билан Ўзбекистонда сўз эркинлиги, демократик жараёнини ривожланиши, инсон ҳуқуқлари ҳамда журналист ва блогерларга айрим орган ва ташкилотлар томонидан бўлаётган босимлар, таъқиблар хусусида, жумладан ўзимга бўлаётган таъқиблар ҳамда мажбурий тарзда руҳий касалликлар шифохонасида сақланаётган Нафосат Оллашукурова хусусида суҳбатлашдик”, – дея хабар тарқатди Рўзметов.
Қароргоҳи Вашингтонда жойлашган Журналистларни ҳимоя қилиш қўмитаси (CPJ) 8 октябрда Оллошукуровага қарши қўлланилаётган чоралар зудлик билан тўхтатилиши ва у озод қилинишига чақирди.
