Kazakistan’ın bağımsızlık gününde sosyalist grupların gösterileri sırasında yaşanan toplu gözaltılar hakkında Norveç Helsinki Komitesi açıklama yaptı
Uluslararası İnsan Hakları İzleme Örgütü Norveç Helsinki Komitesi, Kazakistan‘da 16-17 Aralık tarihlerinde gerçekleşen toplu tutuklamalar hakkında açıklama yaptı.
Açıklamada, “16-17 Aralık tarihlerinde Kazakistan’da Bağımsızlık Günü kutlamaları sırasında yetkililer Astana, Almatı, Uralsk, Şimkent ve Aktobe’de yaklaşık elli kişiyi gözaltına aldı. Çoğu, evlerini terk ettikten hemen sonra polis karakollarına götürüldü, diğerleri güç kullanarak ve açıklama yapmadan sokaklarda ve şehir meydanlarında gözaltına alındı.” denildi
Kazakistan’daki yetkililer, 2011’den bu yana 1986 ve 2011 yıllarında Zhanaozen’de Kazakistan sosyalist direnişinin önderliğinde 7 ay boyunca grev yapan petrol işçileri ile girişilen çatışmada ölen 40 kişiyi anma gösterisi yapan insanları gözaltına alıyor. Ancak bu yıl gözaltına alma hareketinde kesin bir yükseliş yaşandı. Bu yıl sürgün edilen hükümet eleştirmeni ve yasaklı bir muhalefet grubunun lideri Mukhtyar Ablyazov, destekçilerine anma törenine katılmaları için çağrıda bulundu. Destekçilerine yaptığı çağrı, yetkililerin bu yılki ulusal bayramlara verdikleri özel dikkatin arkasındaki nedeni olarak görünüyor. Bununla birlikte, bütün tutukluların sorgulamadan kısa bir süre sonra serbest bırakılmaları gerçeği de dikkatlerden kaçmadı.
Kazak muhalif Ablyazov, 2005 yılında Kırgızistan’da lale devrimini finansörü olduğunu itiraf etmişti. Fransa’da yaşayan Kazakistan‘ın muhalif lideri Muhtar Ablyazov, 10 Mayıs 2018’de ülkenin çeşitli şehirlerinde yapılan izinsiz protesto gösterisinin organizatörü olduğunu söylemişti.
Kazakistan hükümeti eski banka yöneticisini, Kazakistan’ın yanısıra Ukrayna ve Rusya’da büyük miktarda para kaçırmakla suçluyor. Ablyazov ise bu suçlamaları siyasi amaçlı olarak nitelendirerek reddediyor.
1986 16 Aralık tarihinin Kazakistan için önemi – Jeltoksan ayaklanması
16-18 Aralık 1986 tarihinde Almatı’da Kazak gençleri Komünist Partisi’nin kararını protesto ederek ayaklandı. O güne değin, Sovyetler Birliği’nde Moskova’ya karşı herhangi bir isyan olayı duyulmamıştı. Bu mücadele sadece Kazakistan’ın değil, diğer Sovyet Cumhuriyetlerinin de bağımsızlık sürecini başlatmıştı. Kazakistan ayrı bir devlet olarak bağımsızlığını ilan ettiği gün de 16 Aralık 1991’dir.
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov’un, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, Kazak kökenli Dinmuhammet Kunayev’i azlederek, yerine Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’nden Genadi Kolbin’in ataması üzerine, Aralık 1986’da (Jeltoksan, Kazakça “aralık” ayı anlamına gelmektedir) Kazakistan’ın başkenti Almaatada patlak veren olaylar.
16 Aralık tarihinde başlayan olaylar, 19 Aralık tarihinde sona erdi. Protesto amacıyla 17 Aralık’ta toplanan öğrencilere halktan da binlerce kişi katıldı. Kitle, Kazakistan Komünist Partisi’nin de bulunduğu, Brejnev Meydanı’na doğru yürüyüşe geçti. Nihayetinde yerel kuvvetlerle birlikte OMON (Özel amaçlı mobil birim) güçleri şehre girdi. Olaylar sırasında bazı kaynaklar 200 bazı kaynaklar da 1000 kişinin hayatını kaybettiğini yazdı.
Kaynak: www.dunyabulteni.net
