Kırgızlar ‘1916 Rus katliamı’nı soruşturacak

07.08.2015

Kırgızistan’da Rusya’nın 1916 katliamını soruşturmak için 11 Ağustos’ta Kurultay çalışması yapılacağı açıklandı

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Atambayev, Kırgızların tarihinde önemli bir dönem olan 1916 Milli Kurtuluş Hareketi’nin 100. yıldönümü dolayısıyla bir kararname imzaladı.

Belgede 1916 yılında Kırgız halkının Rus Çar İmparatorluğuna karşı ayaklanmasının Kırgız tarihinde önemli rol oynadığı ve bu milli mücadelede yüz binlerce Türkistanlıların öldürüldüğü belirtildi.

Kararnameden yola çıkarak 1916 olaylarını soruşturmak için ülkenin tanınmış tarihçileri ve sivil kurumları temsilcileri katılımıyla bağımsız sosyo-politik komisyon kuruldu.

Bağımsız komisyon önerisi ile 2015 yıl 11 Ağustos günü Rus katliamı kurbanlarını anmak için İssık-Göl bölgesinde bir Halk Kurultayının yapılmasına karar verildi. Organizatörler göre Kurultaya 7 ilin vekilleri, bunun yanında siyasi partiler, STK ve uluslararası kuruluşların temsilcilerinin davet edildiğini bildirdiler.

Kurultayda Rus katliamını araştırma komisyonu konu ile ilgili bir rapor sunacak. Kurultayı düzenleyenler çeşitli provokatif eylemlerin önlenmesi için İssık-Göl ili yönetimine bir dilekçe verdiler.

Bundan iki ay önce Rusya’nın Bişkek Büyükelçisi açıklamasında Atambaev’ın kararnamesinde “soykırım” ifadesinin bulunmamasını olumlu karşılarken Sovyet hükümetinin 1916’da yaşanan olayların hasarını telafi etmek için büyük çaba gösterdiğini vurgulamıştı.

1916 ÜRKÜN AYAKLANMASI

Türkistan halkının I. Dünya Savaşı’na “Çar’ın askerleri” olarak katılmasının istenmesi üzerine Rusya’nın Kuzey’de Bozkır Müfettişliği olarak adlandırdığı Kırgızistan ve Kazakistan ile Güney’deki Türkistan Müfettişliği adı altındaki Özbekistan/Tacikistan da yaşayan müslüman halk büyük bir ayaklanma başlatmıştı. Ayaklanmanın bastırılması için gönderilen Rus ordusu büyük bir katliam yaptı. Yaklaşık 1.5 milyon kişinin öldürüldüğü katliam bir soykırıma dönüştü.

11 Ağustos, Bozkır bölgesindeki Kırgız halk ayaklanmasının tarihte eşi benzeri görülmemiş bir şekilde bastırılışının 99. yıldönümü ..

Kırgızlar bugünkü Kırgızistan’ın kuzeydoğusundan Çin’e kaçmaya çalışırken önlerine Tien Şan dağlarının çıkması sonucu Çar güçlerinin ateşinden kurtulamadılar. Baskında tahminen 400 bin Kırgız Çar güçlerince öldürüldü, geri kalanı da bu dağlarda 3000 metre yüksekliklere kadar çıkıp kaçmaya çalışırken can verdi. Sovyetler dönemi boyunca, yaşanan vahşete tanıklık etmelerini önlemek için bu bölgeye Müslümanların girmesi engellendi. Ürkün, Sovyetler dönemi kitaplarında da kayıtlı değil. Hatta Kırgız aydınlarının olayı anlatmak için yazdığı kitapların basılması dahi Kırgızistan’ın bağımsızlık tarihi olan 1991 yılına kadar engellenmiştir.

Dünya Bülteni

Alakalı yazılar

Yorum yazın