28.05.2015
Kırgız lider Atambaeb, 1916 Rus katliamında ölenlerin toplu mezarlardan çıkarılıp yeniden defnedilmesi ve olayların araştırılması için bir genelge yayımladı
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’in Rusya’nın 1916 yılında Kırgız halkına karşı toplu cinayetlerinin 100. Yıldönümünde takip edilecek strateji ile ilgili bir kararname imzaladığı bildirildi.
Atambaev’in kararnamesinde 1916 yılında Rusların Türkistan’da yaptığı katliamlarda Kırgızların yüzde 40’ının öldürüldüğü belirtildi.
Kararnamede “Uzun yıllar 1916 olaylarını hatırlamamak gibi yanlış bir politika uygulandı. Bağımsızlıktan sonra sivil toplum kuruluşlarının bu konudaki girişimleri devlet organlarının kararlarına yansımadı. Neticede 1916 olaylarını doğru değerlendirmek, dağ geçitlerinde ölenleri yeniden defnetmek, olaylarda ölenlerin anısını yaşatmak gibi konular çözüme bağlanamıyor” denildi.
Kararnameye göre, toplu mezarlardakilerin yeniden defnedilmesi ve 1916 olaylarını ilmi yönden araştırılması için devlet bütçesinden kaynak ayrılacak.
Bazı Kırgız tarihçileri ve sivil toplum temsilcileri soykırım olarak nitelendirdikleri 1916 olaylarından dolayı Rusya’nın tazminat ödemesini talep ediyor.
RUSYA “TARİHİ ADALET” ÇAĞRILARINDAN RAHATSIZ
Rusya’nın Türkistan’da 1916 yılında yaptığı katliam konusu birkaç yıl önce de gündeme getirilmişti. 2008 yılında Kırgız Meclisi Ağustos ayının ilk pazarını bu katliam kurbanlarını anma günü ilan etmişti. Kırgız Meclisinin bu kararını Moskova hükümeti protesto etmişti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın konu ile ilgili açıklamasında 1916 yılında gerçekleşen katliamların geniş kitlelere açıklanmasının Rusya ve Kırgızistan arasında siyasi ve ekonomik ilişkilere olumsuz yansıyacağı bildirilmişti. Bu bağlamda, Rusya Dışişleri Bakanlığı Kırgız tarafına katliamlar ve “tarihi adaletin” yerini bulması konusunu fazla karıştırmamayı tavsiye etmişti.
ÖZBEK TARİHÇİLERİ 1916 OLAYLARI HAKKINDA SESSİZ KALIYOR
1916 yılında Orta Asya halkları Çarlık Rusya’sının zorla işçi yapılma politikasına karşı büyük bir isyan başlatmışlardı. Rus İmparatoru Nikolai, Türkistan’dan Rusya’nın iç bölgelerine zorla işçi götürme fermanını 1916 yılının 25 Haziran’da imzalamıştı. Buna karşı ilk isyan 1916 yılının 4 Temmuz gününde şimdiki Özbekistan’ın Kokand şehrinde başladı. İsyana daha sonra o zamanlar Türkistan’ın umum ahalisini oluşturan Tacikler ve Kırgızlar da katıldı.
Tarihi belgelere göre, 1916’nın Temmuz ayında Semerkant’ta 25, Sirdarya’da 20, Fergana vadisinde 86 halk ayaklanması olmuştu. Bu isyanların tümü Rus askerleri tarafından acımasızca bastırılmış ve katliamlarda yüz binlerce Türkistanlı öldürülmüştü.
Dünya Bülteni
