Умар ибн ал-Хаттоб (р.а.)дан ривоят, у киши айтадилар: “Биз бир куни Расулуллоҳ (с.а.в.) олдиларида бирга эдик. Шунда, бизларнинг олдимизга кийимлари ниҳоятда оппоқ, сочлари ўта даражада қоп-қора бир кимса келди. Унда сафар аломати кўрилмади, бизлардан ҳеч ким уни танимади.
У Расулуллоҳ (с.а.в.) олдиларига келиб, тиззасини ул зотнинг тиззаларига теккизиб, икки кафтини ул зотнинг сонларига қўйиб ўтириб олди ва “Эй, Муҳаммад! Менга исломдан хабар беринг!”, деди.
Расулуллоҳ (с.а.в.): “Ислом – бу Сизнинг “Ла илаҳа иллаллоҳ ва анна Муҳаммадан расулуллоҳ”, деб ишонмоғинг, намозни барпо қилмоғинг, закот бермоғинг, рамазон рўзасини тутмоғинг ва йўлга қодир бўлсанг байтуллоҳни ҳаж қилмоғингдир”, деб жавоб бердилар.
Ўша кимса: “Тўғри айтдингиз”, деди. Биз унинг ҳам сўраб, ҳам тасдиқлашидан ажабландик. У яна: “Менга имондан хабар беринг!”, деди. Расулуллоҳ (с.а.в.): “Аллоҳга, унинг фаришталарига, унинг китобларига, пайғамбарларига, охират кунига имон келтиришинг ва тақдирнинг яхшилиги-ю ёмонлигига имон келтирмоғингдир”, дея жавоб бердилар.
Ўша кимса: “Тўғри айтдингиз”, деди ва “Менга эҳсондан хабар беринг!”, деди. Расулуллоҳ (с.а.в.): “Аллоҳга худди уни кўриб турганингдек ибодат қилмоғингдир. Агар уни кўра олмасанг, у сени кўриб туради”, деб жавоб бердилар.
Ўша кимса: “Менга қиёматдан хабар беринг!”, деди. Расулуллоҳ (с.а.в.): “У борада сўралган кимса сўрагувчидан кўра билимлироқ эмас”, деб жавоб бердилар. Ўша кимса: “Унда, унинг аломатларидан менга хабар беринг!”, деди. Расулуллоҳ (с.а.в.): “Аёл ўз тарбиячисини туғади, ялангоёқ, ёланғоч, камбағал қўй боқувчиларнинг бинолар борасида бир-бирлари билан ўзишаётганини кўрасан”, деб жавоб бердилар.
Сўнг ўша кимса қайтиб кетди. Мен лол-у ҳайрон бўлиб, узоқ вақт туриб қолдим. Кейин Расулуллоҳ (с.а.в.) менга: “Эй, Умар! Сўровчининг кимлигини биласанми?”, дедилар. Мен: “Аллоҳ ва унинг расули билгувчироқ!”, дедим. Шунда Расулуллоҳ (с.а.в.) бундай дедилар: “Бу Жаброил эдилар, сизларга динингизни ўргатгани келган эди”.
(Бухорий, Имон,1. Муслим Имон,1)
Muhammad (sav)ning eng sodda din ta’riflari: Jibril Hadisi
Umar ibn al-Xattob (r.a.)dan rivoyat, u kişi aytadilar: “Biz bir kuni Rasululloh (s.a.v.) oldilarida birga edik. Shunda, bizlarning oldimizga kiyimlari nihoyatda oppoq, sochlari o‘ta darajada qop-qora bir kimsa keldi. Unda safar alomati ko‘rilmadi, bizlardan hech kim uni tanimadi.
U Rasululloh (s.a.v.) oldilariga kelib, tizzasini ul zotning tizzalariga tekkizib, ikki kaftini ul zotning sonlariga qo‘yib o‘tirib oldi va “Ey, Muhammad! Menga islomdan xabar bering!”, dedi. Rasululloh (s.a.v.): “Islom – bu sizning “La ilaha illalloh va anna Muhammadan rasululloh”, deb ishonmog‘ing, namozni barpo qilmog‘ing, zakot bermog‘ing, ramazon ro‘zasini tutmog‘ing va yo‘lga qodir bo‘lsang baytullohni haj qilmog‘ingdir”, deb javob berdilar.
O‘sha kimsa: “To‘g‘ri aytdingiz”, dedi. Biz uning ham so‘rab, ham tasdiqlashidan ajablandik. U yana: “Menga imondan xabar bering!”, dedi. Rasululloh (s.a.v.): “Allohga, uning farishtalariga, uning kitoblariga, payg‘ambarlariga, oxirat kuniga imon keltirishing va taqdirning yaxshiligi-yu yomonligiga imon keltirmog‘ingdir”, deya javob berdilar.
O‘sha kimsa: “To‘g‘ri aytdingiz”, dedi va “Menga ehsondan xabar bering!”, dedi. Rasululloh (s.a.v.): “Allohga xuddi uni ko‘rib turganingdek ibodat qilmog‘ingdir. Agar uni ko‘ra olmasang, u seni ko‘rib turadi”, deb javob berdilar.
O‘sha kimsa: “Menga qiyomatdan xabar bering!”, dedi. Rasululloh (s.a.v.): “U borada so‘ralgan kimsa so‘raguvchidan ko‘ra bilimliroq emas”, deb javob berdilar. O‘sha kimsa: “Unda, uning alomatlaridan menga xabar bering!”, dedi. Rasululloh (s.a.v.): “Ayol o‘z tarbiyachisini tug‘adi, yalangoyoq, yolang‘och, kambag‘al qo‘y boquvchilarning binolar borasida bir-birlari bilan o‘zishayotganini ko‘rasan”, deb javob berdilar.
So‘ng o‘sha kimsa qaytib ketdi. Men lol-u hayron bo‘lib, uzoq vaqt turib qoldim. Keyin Rasululloh (s.a.v.) menga: “Ey, Umar! So‘rovchining kimligini bilasanmi?”, dedilar. Men: “Alloh va uning rasuli bilguvchiroq!”, dedim. Shunda Rasululloh (s.a.v.) bunday dedilar: “Bu Jabroil edilar, sizlarga diningizni o‘rgatgani kelgan edi”.
(Buxoriy, Imon,1. Muslim Imon,1)
