Yazının özeti: XX yüzyılın başlarında Osmanlı devleti Yemen’de İngiliz ordusuna karşı ölüm kalım savaşı vermektedir…Yemen’e giden askerler dönmediği gibi, devlet yeni askerleri oraya göndermektedir. O askerler de geri dönmemektedir..Yemen türküsü işte o asker yakınlarının özlem figanının özetidir..
XX асрнинг бошларида Усмонли давлати Яманда инглизларга қарши ҳаёт мамот жангига кирган..Яманга кетган аскарлар қайтиб келмагани каби, давлат у ерга янада кўпроқ аскар жўнатишга мажбур бўлмоқда..янги кетган аскарлар ҳам борса келмасга кетгандай дом дараксиз йўқолиб кетмоқда…Ушбу қўшиқ ўша йилларда ёзилган бўлиб, Яманга кетган аскарларнинг яқинларининг бу урушга нисбатан фиғонини ифодалагандир…
Ҳавода булут йўқ, бу не тумандир,
Ўртада ўлган йўқ, бу не мотамдир,
Она мен ўлмадим бу не фиғондир,
Эли Ямандир, гули чамандир,
Кетган келмайди, ажаб недандир?
Аскаргоҳ ортида уч ёғоч анжир,
Қўлимда қулфим бор, бўйнимда занжир,
Занжирнинг жойлари не ёмон санчир,
Эли Ямандир, гули чамандир,
Кетган келмайди, ажаб недандир?
Аскаргоҳ ортида ёввойи ўтлар,
Қўмондан ўтириб аскарни тўплар,
Яманга кетади бу мард йигитлар,
Эли Ямандир, гули чамандир,
Кетган келмайди, ажаб недандир?
Аскаргоҳ ортида аскар саси бор,
Қаранг тўрвасида яна неси бор,
Бир жуфт калишию бир дўпписи бор,
Эли Ямандир, гули чамандир,
Кетган келмайди, ажаб недандир?
Аскаргоҳ ортини туман боғлади,
Оналар, оталар кўнглин доғлади,
Яманга кетганга ҳамма йиғлади,
Эли Ямандир, гули чамандир,
Кетган келмайди, ажаб недандир?
Аскаргоҳ ортида сузади ғозлар,
Оёғим оғрийди, юрагим сизлар,
Йеменга кетганга йиғлайди қизлар,
Эли Ямандир, гули чамандир,
Кетган келмайди, ажаб недандир?
XX asrning boshlarida Usmonli davlati Yamanda inglizlarga qarshi hayot mamot jangiga kirgan..Yamanga ketgan askarlar qaytib kelmagani kabi, davlat u yerga yanada ko‘proq askar jo‘natishga majbur bo‘lmoqda..yangi ketgan askarlar ham borsa kelmasga ketganday dom daraksiz yo‘qolib ketmoqda…Ushbu qo‘shiq o‘sha yillarda yozilgan bo‘lib, Yamanga ketgan askarlarning yaqinlarining bu urushga nisbatan fig‘onini ifodalagandir…
Havoda bulut yo‘q, bu ne tumandir,
O‘rtada o‘lgan yo‘q, bu ne motamdir,
Ona men o‘lmadim bu ne fig‘ondir,
Eli Yamandir, guli chamandir,
Ketgan kelmaydi, ajab nedandir?
Askargoh ortida uch yog‘och anjir,
Qo‘limda qulfim bor, bo‘ynimda zanjir,
Zanjirning joylari ne yomon sanchir,
Eli Yamandir, guli chamandir,
Ketgan kelmaydi, ajab nedandir?
Askargoh ortida yovvoyi o‘tlar,
Qo‘mondan o‘tirib askarni to‘plar,
Yamanga ketadi bu mard yigitlar,
Eli Yamandir, guli chamandir,
Ketgan kelmaydi, ajab nedandir?
Askargoh ortida askar sasi bor,
Qarang to‘rvasida yana nesi bor,
Bir juft kalishiyu bir do‘ppisi bor,
Eli Yamandir, guli chamandir,
Ketgan kelmaydi, ajab nedandir?
Askargoh ortini tuman bog‘ladi,
Onalar, otalar ko‘nglin dog‘ladi,
Yamanga ketganga hamma yig‘ladi,
Eli Yamandir, guli chamandir,
Ketgan kelmaydi, ajab nedandir?
Askargoh ortida suzadi g‘ozlar,
Oyog‘im og‘riydi, yuragim sizlar,
Yemenga ketganga yig‘laydi qizlar,
Eli Yamandir, guli chamandir,
Ketgan kelmaydi, ajab nedandir?
YEMEN TÜRKÜSÜ
Havada bulut yok, bu ne dumandır
Mahlede ölü yok, bu ne şivandır
Ana ben ölmedim bu ne figandır
Eli Yemen’dir, gülü çemendir :
Giden gelmiyor, acep nedendir
Kışlanın ardında üç ağaç incir
Kolumda kelepçe, boynumda zincir
Zincirin yerleri ne yaman sancır
Eli Yemen’dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Kışlanın ardında, sıra söğütler
Zabitler oturmuş, asker öğütler
Yemen’e gidecek bu koç yiğitler
Eli Yemen’dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Kışlanın ardında redif sesi var
Bakın çantasında acep nesi var
Bir çift kundurası, bir al fesi var
Eli Yemen’dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Kışlanın ardını, duman bağladı
Analar, babalar kara bağladı
Yemen’e gidene herkes ağladı
Eli Yemen’dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Kışlanın ardında, yüzüyor kazlar
Ayağım ağrıyor, yüreğim sızlar
Yemen’e gidene ağlıyor kızlar
Eli Yemen’dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
