Markaziy Osiyo davlatlari ittifoqi ushalmas orzumi? (Video dastur)

Yaqinda Turkiyaning Istanbul shahrida bo‘lib o‘tgan Xalqaro Turkistonlilar qurultoyida “zudlik bilan” O‘rta Osiyo davlatlari hamkorlik tashkiloti tuzish chaqirig‘i yangradi.

“Sovet Ittifoqi tarqalib ketgandan keyin, afsuski, davlatlarimiz orasida hamkorlik va xalqaro maydonda bir-birini qo‘llab-quvvatlash istalgan darajada amalga oshmadi. Xalqaro siyosat maydonidagi keyingi voqealar, xususan Qrimning Rusiya tarafidan qayta ishg‘ol qilinishi, Ukrainadagi voqelarning fuqaroviy urush tomon ketayotgani, bu fojeaviy voqealarning tarixiy ismi Turkiston bo‘lgan O‘rta Osiyo hududlariga ham yetib kelishi mumkinligiga ishorat qilmoqda. Bu esa xalqlarimizning asrlar davomida kutgan haqiqiy mustaqilligini va tarixiy haqiqatlarga asoslangan hamkorliklarini yo‘qqa chiqarishi mumkin.

Shuning uchun ham Xalqaro Turkistonliklar qurultoyi sizlarni tarixiy bir vazifani ado etishga da’vat qiladi. Bu zudlik bilan O‘rta Osiyo Davlatlari Hamkorlik Tashkilotining tuzilishi va e’lon qilinishidir”, deyilgandi Istanbuldagi anjuman yakunida qabul qilingan bayonotda.

Xalqaro Turkistonliklar Hamkorlik Jamiyatining birinchi qurultoyida Markaziy Osiyo respublikalari vakillari, bu o‘lkalarning yurt tashqarisidagi vatandoshlari, mintaqa siyosatiga ixtisoslashgan ekspertlar to‘plandilar.

Tashkilotchilarga ko‘ra, jamiyatdan ko‘zlangan maqsad, turkistonliklarni birlashtirish, mintaqadagi davlatlar o‘rtasidagi munosabatlarda mavjud muammolarni hal etishda ishtirok etish, qadimdagi “Turkiston hamkorligini qayta tiklash”ga hissa qo‘shishdir.
Ammo, Markaziy Osiyo davlatlari orasidagi qator siyosiy muammolar – chegara masalalari, o‘zaro viza tizimlari, savdo-sotiqdagi kelishmovchiliklar tashqari madaniy hamkorlik ham Sho‘rolar qulashi bilan qariyb to‘xtab qolgan bir paytda bu kabi maqsadlarni amalga oshishi neqadar imkonli?

Gulsevar Zamon qurultoy tashkilotchilari va ishtirokchilarining fikrlarini o‘rgangan.

Video dasturni ushbu linkdan tamosha qiling

http://www.bbc.co.uk/uzbek/multimedia/2014/05/140508_video_istanbul_conference.shtml

 

Яқинда Туркиянинг Истанбул шаҳрида бўлиб ўтган Халқаро Туркистонлилар қурултойида “зудлик билан” Ўрта Осиё давлатлари ҳамкорлик ташкилоти тузиш чақириғи янгради.

“Совет Иттифоқи тарқалиб кетгандан кейин, афсуски, давлатларимиз орасида ҳамкорлик ва халқаро майдонда бир-бирини қўллаб-қувватлаш исталган даражада амалга ошмади. Халқаро сиёсат майдонидаги кейинги воқеалар, хусусан Қримнинг Русия тарафидан қайта ишғол қилиниши, Украинадаги воқеларнинг фуқаровий уруш томон кетаётгани, бу фожеавий воқеаларнинг тарихий исми Туркистон бўлган Ўрта Осиё ҳудудларига ҳам етиб келиши мумкинлигига ишорат қилмоқда. Бу эса халқларимизнинг асрлар давомида кутган ҳақиқий мустақиллигини ва тарихий ҳақиқатларга асосланган ҳамкорликларини йўққа чиқариши мумкин. Шунинг учун ҳам Халқаро Туркистонликлар қурултойи сизларни тарихий бир вазифани адо этишга даъват қилади. Бу зудлик билан Ўрта Осиё Давлатлари Ҳамкорлик Ташкилотининг тузилиши ва эълон қилинишидир”, дейилганди Истанбулдаги анжуман якунида қабул қилинган баёнотда.

Халқаро Туркистонликлар Ҳамкорлик Жамиятининг биринчи қурултойида Марказий Осиё республикалари вакиллари, бу ўлкаларнинг юрт ташқарисидаги ватандошлари, минтақа сиёсатига ихтисослашган экспертлар тўпландилар.

Ташкилотчиларга кўра, жамиятдан кўзланган мақсад, туркистонликларни бирлаштириш, минтақадаги давлатлар ўртасидаги муносабатларда мавжуд муаммоларни ҳал этишда иштирок этиш, қадимдаги “Туркистон ҳамкорлигини қайта тиклаш“га ҳисса қўшишдир.

Аммо, Марказий Осиё давлатлари орасидаги қатор сиёсий муаммолар – чегара масалалари, ўзаро виза тизимлари, савдо-сотиқдаги келишмовчиликлар ташқари маданий ҳамкорлик ҳам Шўролар қулаши билан қарийб тўхтаб қолган бир пайтда бу каби мақсадларни амалга ошиши неқадар имконли?

Гулсевар Замон қурултой ташкилотчилари ва иштирокчиларининг фикрларини ўрганган.

 

 

 

Alakalı yazılar

Yorum yazın