Günümüzde Özbek ve Türk alfabelerindeki fark ve benzerlıklar

(Kısa pratik bilgiler)

Günümüzde Özbek ve Türk alfabeleri aynı kökten alınmıştır. Yani Latin alfabesi üzerine inşa edilmiştir. Bununla beraber bu alfabeler arasında yazılım ve ses olarak bir takım farklılıklar vardır. Önce Özbek ve Türk alfabelerine göz atalım:

Özbek Latin Alfabesi:

А а, B b, V v, G g, D d, Е е, J j, Z z, I i, Y y, K k, L l, М m, N n, О о, P p, R r, S s, Т t, U u, F f, X x, Ts, CH ch, SH sh, YU yu, YA ya, YO yo, O‘ o‘,G‘ g‘, H h     

Türk Alfabesi:

Aa,  Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Iı,  İ i, Jj, Kk,  Ll, Mm, N n, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Ş ş, T t, Uu, Ü ü, Vv, Yy, Zz

Özbek Latin ve Türk Alfabesindeki aynı sesi veren aynı harfler:

А а, B b, V v, G g, D d, Е е, J j, Z z, I i, Y y, K k, L l, М m, N n, P p, R r, S s, Т t, U u, F f

Özbek Latin ve Türk Alfabesindeki ayrı sesi veren aynı harfler:

О о

Bu harf Özbek dilinde Türk dilinde karşılığı olmayan açık “O” sesle okunur. Türk dilinde ise Özbek dilinde karşılığı olmayan sesle okunur. Örnek: Özbek dilinde “Olma” Türkçede “elma” dır. Türk dilinde “Ordu” Özbek dilinde “Urdu” şeklindedir.

“H” harfi Türkçe de ve Özbekçe yakın sesleri vermekle beraber Özbekçe de “X” harfi var ve bu Arapçadaki “خ‎” (kh) şeklindedir.

Özbek ve Türk harflerinin farklı yazılışı ve okunması:

Özbekçe O’ Türkçe de Ö şeklindedir. Örneğin: Özbekçe O’zbekiston, Türkçe Özbekistan şeklindedir.

Özbekçe G’ (Arapça “gayn”) Türkçe de G şeklindedir. Örneğin: Özbekçe G’olib, Türkçe de galip şeklindedir.

Türkçedeki Ğ harfinin Özbekçe karşılığı Y harfine benzer ses ile okunur.

Özbekçe de Türkçedeki “I ı”ve “Ü ü” harfleri bulunmamaktadır.

Türkçedeki “C”ve “J” harfleri Özbekçede “J” dır.

Türkçedeki “I” (noktasız) harfinin Özbekçe de karşılığı yoktur. Örneğin, “Sınır” Özbekçe de “Chegara, hudud” manasıdadır.

Özbek dilinde iki harften oluşan harfler vardır:

Ch- Türkçede “Ç ”

Sh- Türkçede “Ş ”

Yu- Türkçede “Y”. Örneğin: Özbekçe “yurak”, Türkçe “yürek”.

Ts-Türkçe karşılığı yoktur. Türkçede benzeri harf “S” dır. Örneğin “santral” sözünde olduğu gibi.

Ya- Türkçe karşılığı yoktur. Özbekçe “yanvar” Rus dilinden girme “ocak” ayinin ismidir.

Yo- Türkçe karşılığı yoktur. Örneğin: Özbekçe “Yolg’on” Türkçe “yalan” demektir.

 

 Namaz N. Muhammed

UTD-Der Genel Başkan Yardımcısı

Alakalı yazılar

Yorum yazın